Sosyal Güvenlik Kurumundan:
5510 SAYILI KANUNUN 4 ÜNCÜ MADDESÄ°NÄ°N BÄ°RÄ°NCÄ° FIKRASININ
(a) VE (b) BENDÄ° KAPSAMINDA SÄ°GORTALI OLANLAR Ä°LE HAK SAHÄ°PLERÄ°NÄ°N
TAHSÄ°S Ä°ÅžLEMLERÄ°NE Ä°LÄ°ÅžKÄ°N TEBLÄ°Äž
|
Resmi Gazete Sayısı
|
27011
|
|
Resmi Gazete Tarihi
|
28.09.2008
|
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu TebliÄŸin amacı, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel SaÄŸlık Sigortası Kanununun sosyal sigorta hükümleri ile getirilen kısa ve uzun vadeli sigorta kollarından baÄŸlanan gelir ve aylıklar ile öngörülen yardımlara iliÅŸkin usul ve esasları belirlemek ve düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu TebliÄŸ, 5510 sayılı Kanuna göre hizmet akdine tabi çalışanlar ve kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile bunların hak sahiplerine uzun ve kısa vade sigorta kollarından saÄŸlanan hak ve yükümlülükler ile yararlanma ÅŸartları ve tahsis mevzuatına iliÅŸkin usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu TebliÄŸ, 5510 sayılı Kanunun 16, 19, 20, 25 ila 28, 30 ila 37, 39, 97 ve geçici 6, 9, 10 ve geçici 14 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 –(1) Bu TebliÄŸin uygulanmasında;
a) Ay: Ücretleri; her ayın 15'inde ödenen 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılar için, ayın 15'inden ertesi ayın 15'ine kadar geçen, diÄŸer sigortalılar için ise ayın 1'i ilâ sonu arasında geçen ve otuz gün olarak deÄŸerlendirilen süreyi,
b) Aylık: Malûllük, yaÅŸlılık ve ölüm sigorta kolundan yapılan sürekli ödemeyi,
c) Gelir: Ä°ÅŸ kazası veya meslek hastalığı halinde sigortalıya veya sigortalının ölümü halinde hak sahiplerine, yapılan sürekli ödemeyi,
ç) Hak sahibi: Sigortalının veya sürekli iÅŸ göremezlik geliri ile malûllük veya yaÅŸlılık aylığı almakta olanların ölümü halinde, gelir veya aylık baÄŸlanmasına veya toptan ödeme yapılmasına hak kazanan eÅŸ, çocuk, ana ve babasını,
d) Yıl: Ücretleri; her ayın 15'inde ödenen 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılar için, 15 Ocak tarihinden ertesi yılın 15 Ocak tarihine kadar geçen, diÄŸer sigortalılar için ise 1 Ocak ilâ 31 Aralık tarihleri arasında geçen ve 360 gün olarak deÄŸerlendirilen süreyi,
e) Kamu idareleri: 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen kamu idareleri ve kamu iktisadi teÅŸebbüsleri ile bunların baÄŸlı idare, ortaklık, müessese ve iÅŸletmeleri ve yukarıda belirtilenlerin ödenmiÅŸ sermayesinin % 50’sinden fazlasına sahip oldukları ortaklık ve iÅŸletmelerden Türk Ticaret Kanununa tabi olmayanlarla özel kanunlarına göre personel çalıştıran diÄŸer kamu kurumlarını,
f) Kanun: 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununu,
g) Kısa vadeli sigorta kolları: İş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortası kollarını,
ÄŸ) Kurum: Sosyal Güvenlik Kurumu,
ı) Kurum SaÄŸlık Kurulu: Kurumca yetkilendirilen saÄŸlık hizmeti sunucularının saÄŸlık kurullarınca düzenlenecek raporlardaki teÅŸhis ve bu teÅŸhise dayanak teÅŸkil eden belgeleri incelemek suretiyle, çalışma gücü kaybı ve meslekte kazanma gücü kaybı oranlarını, erken yaÅŸlanma hali ve vazifelerini yapamayacak ÅŸekilde meslekte kazanma gücü kaybını, malullük derecelerini belirlemeye yetkili hekimlerden ve/veya diÅŸ hekimlerinden oluÅŸan kurulları,
i) Ödeme dönemi: Bu Kanuna göre baÄŸlanan gelir ve aylıkların, ödeme tarihinden takip eden ödeme tarihine kadar geçen süreyi,
j) Uzun vadeli sigorta kolları: Malûllük, yaÅŸlılık ve ölüm sigortası kollarını,
ifade eder.
Malullük sigortasından saÄŸlanan yardımlar
MADDE 5 – (1)Malullük sigortasından saÄŸlanan hak, malullük aylığı baÄŸlanmasıdır.
(2) Sigortalının veya iÅŸverenin talebi üzerine Kurumca yetkilendirilen saÄŸlık hizmeti sunucularının saÄŸlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin Kurum SaÄŸlık Kurulunca incelenmesi sonucu, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının; (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar için, çalışma gücünün veya iÅŸ kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ını kaybettiÄŸi, anılan Kurulca tespit edilen sigortalı malullük aylığı talebinde bulunabilir.
(3) Sigortalılara malullük aylığı baÄŸlanabilmesi için, Kanunun 26 ncı maddesinde belirtilen ÅŸartları yerine getirmesi ve Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının;
a) (a) bendi kapsamında bulunması halinde, çalıştığı iÅŸten ayrıldıktan,
b) (b) bendi kapsamında bulunması halinde, tarım iÅŸlerinde kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar hariç olmak üzere iÅŸ yerini kapattıktan veya devrettikten,
sonra örneÄŸi Kurumca hazırlanacak tahsis talep dilekçesi ile ilgili üniteye baÅŸvurmaları ÅŸarttır.
(4) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinden birden fazlasına tabi olarak çalışmış veya prim ödemiÅŸ sigortalıların malullük aylığı baÄŸlanmasına iliÅŸkin talepleri, son sigortalılık haline göre sonuçlandırılır.
(5) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlara malullük aylığı baÄŸlanabilmesi için kendi sigortalılığı nedeniyle genel saÄŸlık sigortası primi dahil, prim ve prime iliÅŸkin her türlü borçlarının ödenmiÅŸ olması zorunludur.
(6) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının; (b) bendi kapsamında geçen hizmetlerle birlikte (a) veya (c) bentleri kapsamında malullük aylığı baÄŸlanacağı durumlarda, (b) bendi kapsamında geçen hizmetler prim ve prime iliÅŸkin her türlü borçların ödendiÄŸi tarih itibariyle geçerli sayılır ve aylık, bu tarihi takip eden aybaşından itibaren baÅŸlar.
(7) Tahsis talep dilekçesine, sigortalının bir adet belgelik fotoÄŸrafı ile Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılardan ilgili döneme ait aylık prim ve hizmet belgesi henüz Kuruma verilmemiÅŸ olanlar için sigortalı iÅŸten ayrılış bildirgesi eklenir.
(8) Malullük durumunu gösteren saÄŸlık raporu alınmadan doÄŸrudan malullük aylığı baÄŸlanması talebinde bulunan sigortalılar, öncelikle Kurumca yetkilendirilen saÄŸlık kuruluÅŸuna sevk edilerek, malullük durumunun tespitine esas saÄŸlık kurulu raporunun temini yoluna gidilir.
(9) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bendi kapsamındaki sigortalılardan geçirdiÄŸi iÅŸ kazası veya tutulduÄŸu meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60’ını kaybettiÄŸi Kurum SaÄŸlık Kurulunca tespit edilenlerden malullük aylığı baÄŸlanması için yeni bir saÄŸlık kurulu raporu istenmez.
Yaşlılık sigortasından sağlanan yardımlar
MADDE 6 – (1)YaÅŸlılık sigortasından saÄŸlanan yardımlar; yaÅŸlılık aylığı baÄŸlanması ve yaÅŸlılık toptan ödemesi yapılmasıdır.
Yaşlılık Aylığına hak kazanma koşulları
MADDE 7 – (1) Kanuna göre 30/4/2008 (hariç) tarihinden sonra sigortalı olup;
a) Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuÅŸ olanlardan; kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar için en az 9000 gün, hizmet akdi ile çalışanlar için en az 7200 gün malullük, yaÅŸlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiÅŸ olması,
b) YaÅŸ hadlerinin uygulanmasında Kanunun 28 inci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen prim gün sayısı ÅŸartının doldurulduÄŸu tarihte geçerli olan yaÅŸ hadlerinin esas alınması,
c) Bu fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen yaÅŸ hadlerine 65 yaşı geçmemek üzere, üç yıl eklenmesi ve adlarına en az 5400 gün malûllük, yaÅŸlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiÅŸ olması,
ÅŸartıyla yaÅŸlılık aylığı baÄŸlanır. Ancak, 5400 prim gün sayısı, ilk defa 30/4/2008 (hariç) ile 31/12/2008 tarihleri arasında sigortalı olanlar için 4600 gün, takip eden yıllarda da 5400 günü geçmemek üzere 100’er gün artırılmak suretiyle uygulanır.
(2) Kanunun 28 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları dışındaki diÄŸer fıkralarda yer alan, ilk defa sigortalı olduÄŸu tarihten önce malul olan, çalışma gücü kaybı % 40 ila % 59 arasında olan, maden iÅŸyerlerinin yer altı iÅŸlerinde çalışanlar ile erken yaÅŸlanan sigortalıların aylığa hak kazanma koÅŸulları, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının;
a) (b) bendi kapsamındaki sigortalılardan 1/10/2008 tarihinden sonra tahsis talebinde bulunanlara bu tarihten sonra,
b) (a) bendi kapsamındaki sigortalılardan Kanunun yürürlük tarihinden önce sigortalı olanlardan ilk defa sigortalı olduÄŸu tarihten önce malul olan, çalışma gücü kaybı % 40 ila % 59 arasında olan ve maden iÅŸyerlerinin yer altı iÅŸlerinde çalışanlar için Kanunun geçici madde hükümleri, ilk defa Kanuna göre sigortalı olanlar için ise, sigortalılık baÅŸlangıç tarihlerine göre Kanunun geçici 6 ncı maddesinde öngörülen gün sayıları da dikkate alınmak suretiyle uygulanır.
c) Kanunun 28 inci maddesinin sekizinci fıkrasında belirtilen ve Kurum SaÄŸlık Kurulunca Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit Ä°ÅŸlemleri YönetmeliÄŸine göre baÅŸka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olduÄŸuna karar verilen çocuÄŸu bulunan kadın sigortalıların, Kanunun yürürlük tarihinden sonra geçen prim gün sayılarının ¼ oranı, sigortalının prim ödeme gün sayısına ilave edilir ve emeklilik yaÅŸ hadlerinden indirilir.
(3) 30/4/2008 (dahil) tarihinden önce sigortalı olanların; sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve yaÅŸ gibi genel ÅŸartlara göre yaÅŸlılık sigortasından aylığa hak kazanma koÅŸullarının tespitinde; 506 sayılı Kanunun geçici 81 inci, 1479 sayılı Kanunun geçici 10 uncu (2926 sayılı Kanun kapsamındakiler de dahil), 2925 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddeleri esas alınır.
(4) 2008 yılı Ekim ayı başından önce Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olanlardan,
a) Ä°lk defa sigortalı olduÄŸu tarihte malul olanların Kanunun geçici 10 uncu,
b) Sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlananların 506 sayılı Kanunun geçici 87 ve Kanunun geçici 10 uncu,
c) Maden iÅŸyerlerinin yer altı iÅŸlerinde çalışanların Kanunun geçici 9 uncu,
maddeleri dikkate alınmak suretiyle yaşlılık aylığına hak kazanma koşulları belirlenir.
Yaşlılık aylığı başvurusu ve istenilecek belgeler
MADDE 8 – (1) YaÅŸlılık aylığı baÄŸlanması için sigortalının Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının;
a) (a) bendi kapsamında bulunması halinde, çalıştığı iÅŸten ayrıldıktan sonra,
b) (b) bendi kapsamında bulunması halinde, tarım iÅŸlerinde kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar hariç sigortalılığa esas faaliyetine son verip vermeyeceÄŸini beyan ettikten sonra,
örneÄŸi Kurumca hazırlanan tahsis talep dilekçesi ile Kuruma baÅŸvurması ÅŸarttır.
c) (b) bendine göre sigortalı sayılanların kendi sigortalılığı nedeniyle genel saÄŸlık sigortası primi dahil, prim ve prime iliÅŸkin her türlü borçlarının ödenmiÅŸ olması zorunludur.
(2) Tahsis talep tarihinde Kanunda yaÅŸlılık aylığı için belirlenen yaÅŸ ve sigortalılık süresi ÅŸartlarından birini yerine getirmemiÅŸ olan, ancak, yerine getirilmeyen ÅŸartı tahsis talep tarihinden itibaren 1 ay içerisinde yerine getiren sigortalının tahsis talebi, bu ÅŸartın yerine getirildiÄŸi tarih itibariyle geçerli sayılır.
(3) Tahsis talep dilekçesine, sigortalının bir adet belgelik fotoÄŸrafı ile Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılardan ilgili döneme ait aylık prim ve hizmet belgesi henüz Kuruma verilmemiÅŸ olanlar için sigortalı iÅŸten ayrılış bildirgesi eklenir.
Yaşlılık aylığı bağlanacak sigortalılık halinin belirlenmesi ve aylığın başlangıcı
MADDE 9 – (1)Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinden birden fazlasına tabi olarak çalışan veya prim ödeyen sigortalıların yaÅŸlılık aylığı baÄŸlanmasına iliÅŸkin talepleri, sigortalılık süresi içinde en fazla sigortalılığın geçtiÄŸi sigortalılık hali esas alınarak sonuçlandırılır. Sigortalılık hallerindeki hizmetlerin eÅŸitliÄŸi halinde ise, eÅŸit sigortalılık halinin sonuncusuna göre iÅŸlem yapılır.
(2) 2008 yılı Ekim ayı başından öncesigortalı olup, bu tarihten sonra aylık talebinde bulunanlardan, farklı sosyal güvenlik kurumlarına ya da Kanunda belirtilen sigortalılık hallerinden birden fazlasına tabi olanlara aylık baÄŸlanmasında, Kanunla mülga 2829 sayılı Kanun hükümleri esas alınır.
(3) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen sigortalıların yaÅŸlılık aylığı, yazılı istek tarihini takip eden aybaşından itibaren baÅŸlar.
(4) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının; (b) bendi kapsamında geçen hizmetlerle birlikte (a) veya (c) bentleri kapsamında yaÅŸlılık aylığı baÄŸlanacağı durumlarda, (b) bendi kapsamında geçen hizmetler prim ve prime iliÅŸkin her türlü borçların ödendiÄŸi tarih itibariyle geçerli sayılır ve aylık, bu tarihi takip eden aybaşından itibaren baÅŸlar.
(5) Kanunun 28 inci maddesinin dördüncü ve beÅŸinci fıkralarında belirtilen sigortalıların çalışma gücündeki kayıp oranları, yedinci fıkrasında belirtilen sigortalıların erken yaÅŸlanma durumları ile sekizinci fıkrasındaki kadın sigortalıların malul çocuklarının sürekli bakıma muhtaç olup olmadığı Kurum SaÄŸlık Kurulunca tespit edilir. Bunların Kurum SaÄŸlık Kurulu kararlarına karşı itiraz baÅŸvurularının sonuçlandırılmasında, Sosyal Sigorta Ä°ÅŸlemleri YönetmeliÄŸinin 54 üncü maddesinin birinci fıkrası ve 56 ncı madde hükümleri uygulanır.
(6) YaÅŸlılık aylığı baÄŸlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan baÅŸka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuÄŸu bulunanların, bu Kanunun yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihten sonra geçen prim gün sayılarının dörtte biri, prim gün sayıları toplamına eklenir ve eklenen bu süreler emeklilik yaÅŸ hadlerinden de indirilir.
Sosyal güvenlik destek primi
MADDE 10 –(1) Kanunun yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihten sonra;
a) Ä°lk defa Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında sigortalı olup, yaÅŸlılık aylığı alanlardan, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışmaya baÅŸlayanların, yaÅŸlılık aylıklarının kesilmemesi için yazılı istekte bulunanların yaÅŸlılık aylıklarının ödenmesine devam edilir.
b) Ä°lk defa Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında sigortalı olup, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışırken, sigortalılık faaliyetine son vermeyeceÄŸini beyan ettikten sonra yazılı istekte bulunanlara yaÅŸlılık aylığı baÄŸlanır.
(2) Bu maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında olanlardan, tarımsal faaliyetlerde kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar hariç, almakta oldukları veya baÄŸlanacak yaÅŸlılık aylıklarının % 15’i oranında sosyal güvenlik destek primi kesilir. YaÅŸlılık aylığından kesilecek olan bu tutar, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılara ilgili yılın Ocak ayında ödenen en yüksek yaÅŸlılık aylığından alınabilecek sosyal güvenlik destek priminden fazla olamaz.
(3) Aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesilen sigortalılardan ayrıca kısa vadeli sigorta kolları primi alınmaz. Sosyal güvenlik destek primine tâbi olanların primleri, aylıklarından kesilmek suretiyle tahsil edilir. Sosyal güvenlik destek primi ödenmiÅŸ veya bildirilmiÅŸ süreler, Kanuna göre malûllük, yaÅŸlılık ve ölüm sigortaları prim gün sayısına ilave edilmez, Kanuna göre yaÅŸlılık ve ölüm toptan ödemesi yapılmaz.
(4) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tâbi faaliyete baÅŸladığı için Kanunun 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendine göre yaÅŸlılık aylığı kesilenler, tercihlerini sosyal güvenlik destek primine tabi olma yönünde, sosyal güvenlik destek primine tabi olanlar ise tüm sigorta kollarına tabi olma yönünde deÄŸiÅŸtirebilirler.
(5) Kanunun 30 uncu maddesinin beÅŸinci fıkrası gereÄŸince tercih deÄŸiÅŸikliÄŸi talebinde bulunanların bu deÄŸiÅŸikliÄŸe iliÅŸkin talepleri, örneÄŸi Kurumca hazırlanan sigorta kolu tercih bildirimi ile alınır. Bunlardan tüm sigorta kollarına tabi olmak isteyenlerin aylıkları, bildirimin Kurum kayıtlarına geçtiÄŸi tarihi izleyen ödeme dönemi başında kesilir. Sosyal güvenlik destek primine tabi olmak isteyenlerin aylıkları ise, bildirimin Kurum kayıtlarına intikal tarihini takip eden ödeme döneminden itibaren Kanunun 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendi gereÄŸince yeniden hesaplanmak suretiyle baÅŸlatılır.
(6) 3201 sayılı Kanuna göre borçlanılan yurtdışı hizmetlerine istinaden yaÅŸlılık aylığı baÄŸlananlar hakkında sosyal güvenlik destek primine iliÅŸkin hükümler uygulanmaz.
(7) 2008 yılı Ekim ayı başından önce sigortalı olanlar ile malullük veya yaÅŸlılık aylığı baÄŸlananlar ve Kanunun yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihte sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler hakkında sosyal güvenlik destek primine tabi olma bakımından Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.
(8) 2008 yılı Ekim ayı başından önce sigortalı olan kiÅŸilerin Kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra aylık baÄŸlanıp baÄŸlanmadığına bakılmaksızın, Kanunun yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihten sonra;
a) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışanların prime esas kazançları üzerinden, kısa vadeli sigorta kolları prim oranına % 30 oranı eklenmek suretiyle sosyal güvenlik destek primi kesilir. % 30 oranının dörtte biri sigortalı, dörtte üçü iÅŸveren hissesidir. Bu kapsamda sayılan kiÅŸilerden sosyal güvenlik destek primine tabi olanların prim ödeme yükümlüsü bunların iÅŸverenleridir. Sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışan sigortalının iÅŸ kazası geçirmesi veya meslek hastalığına tutulması halinde, bu sigorta kollarından gerekli haklar saÄŸlanır.
b) Tarımsal faaliyetlerde kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar hariç, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışmaya baÅŸlayanların sosyal güvenlik destek primleri, almakta oldukları aylıklarından kesilir. Aylıklardan kesilecek sosyal güvenlik destek primi tutarı, 2008 yılı Ekim ayı başından itibaren % 12, takip eden her yılın Ocak ayında bir puan artırılarak % 15’i geçmeyecek ÅŸekilde uygulanır. Kesilecek olan bu tutar, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılara ilgili yılın Ocak ayında ödenen en yüksek yaÅŸlılık aylığından alınabilecek sosyal güvenlik destek priminden fazla olamaz.
(9) Gerek Kanunun yürürlük tarihinden önce gerekse yürürlük tarihinden sonra sosyal güvenlik destek primi ödenmiÅŸ veya bildirilmiÅŸ süreler Kanuna göre malullük, yaÅŸlılık ve ölüm sigortaları prim gün sayısına ilave edilmez, toptan ödeme yapılmaz.
YaÅŸlılık toptan ödemesinden yararlanma ÅŸartları ve baÅŸvuru
MADDE 11 – (1) YaÅŸlılık toptan ödemesi, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında sigortalı olanlardan,
a) Çalıştığı iÅŸten ayrılan veya iÅŸyerini kapatan,
b) YaÅŸlılık aylığı baÄŸlanması için gerekli yaÅŸ ÅŸartını doldurduÄŸu halde malullük ve yaÅŸlılık aylığı baÄŸlanmasına hak kazanamayan,
sigortalıya yapılır.
(2) YaÅŸlılık toptan ödemesinden Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının;
a)(a) bendi kapsamında bulunması halinde çalıştığı iÅŸten ayrıldıktan sonra,
b) (b) bendi kapsamında bulunması halinde, işyerini kapattıktan veya devrettikten sonra,
örneÄŸi Kurumca hazırlanan dilekçe ile ilgili üniteye baÅŸvurması ÅŸarttır. Dilekçeye, gerekli durumlarda sigortalı iÅŸten ayrılış bildirgesi eklenir.
İş kazası ve meslek hastalığı sigortasından sağlanan yardımlar
MADDE 12 – (1)Ä°ÅŸ kazası ve meslek hastalığı sigortasından tahsise baÄŸlı yapılan ödemeler; sigortalıya sürekli iÅŸ göremezlik geliri, hak sahiplerine ölüm geliri baÄŸlanması, evlenme ve cenaze ödeneÄŸi ödenmesidir.
Sürekli iÅŸ göremezlik geliri
MADDE 13 – (1)Sürekli iÅŸ göremezlik geliri, iÅŸ kazası veya meslek hastalığı sonucu oluÅŸan hastalık ve özürler nedeniyle Kurumca yetkilendirilen saÄŸlık hizmeti sunucularının saÄŸlık kurulları tarafından verilen raporlara istinaden Kurum SaÄŸlık Kurulunca meslekte kazanma gücü en az % 10 oranında azalmış bulunduÄŸu tespit edilen sigortalıya baÄŸlanır.
(2) Sürekli iÅŸ göremezlik durumunun tespiti için Kurum SaÄŸlık Kuruluna;
a) İlk işe giriş sağlık raporu,
b) İş kazası ve meslek hastalığı bildirim belgesi,
c) Olayın Kanuna göre iÅŸ kazası olup olmadığı veya sigortalının meslek hastalığına yakalandığı iÅŸyerine ait çalışma ÅŸartlarını net olarak belirtir rapor ve tutanaklar,
ç) Çalışır veya çalışamaz raporu,
d) Geçici iÅŸ göremezlik ödeneÄŸi belgesi,
e) Ä°ÅŸ kazasından sonra veya meslek hastalığının tedavisi için baÅŸvurduÄŸu hastanelerden alınan epikrizler,
f) Sigortalının tedavisi tamamlanıp bulguları sekel halini aldıktan sonra, son durumunu gösterir saÄŸlık kurulu raporu ve dayanağı tüm belgeler,
gönderilir.
(3) Sürekli iÅŸ göremezlik geliri baÄŸlanabilmesi için sigortalının, örneÄŸi Kurumca hazırlanan tahsis talep dilekçesi ile ilgili üniteye baÅŸvurması ve dilekçesine bir adet belgelik fotoÄŸraf eklemesi gerekir. Sürekli iÅŸ göremezlik geliri baÄŸlanabilmesi için, sigortalının çalıştığı iÅŸten ayrılması, iÅŸ yerini kapatması veya devretmesi ÅŸartı aranmaz.
(4) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlara, sürekli iÅŸ göremezlik geliri baÄŸlanabilmesi için, kendi sigortalılığından dolayı, genel saÄŸlık sigortası dahil prim ve prime iliÅŸkin her türlü borçlarının ödenmiÅŸ olması zorunludur.
Ölüm gelirine hak kazanma
MADDE 14 – (1)Ä°ÅŸ kazası veya meslek hastalığı sonucu veya sürekli iÅŸ göremezlik geliri almakta iken ölen sigortalının hak sahiplerine ölüm geliri baÄŸlanır.
(2) Hak sahibi olma ÅŸartlarının belirlenmesi ile ölüm geliri baÄŸlanması için istenecek belgeler yönünden, bu TebliÄŸin “Ölüm Aylığı” baÅŸlıklı 16 ncı maddesinde belirtilen hususlar ölüm gelirleri için de geçerlidir.
(3) Sürekli iÅŸ göremezlik geliri almakta iken ölen sigortalıların; ölüm sebebini bildiren ve ilgili makamlarca düzenlenen onaylı ölüm tutanağı, defin ruhsatı, gömme izin kağıdı, ölü muayene zabıt varakası, otopsi raporu veya doktor raporu gibi belgelerin temininin imkansız olduÄŸu hallerde, sigortalının ölümünden önce sürekli iÅŸ göremezliÄŸine esas iÅŸ kazası veya meslek hastalığı dışında baÅŸka bir kaza geçirip geçirmediÄŸi ya da baÅŸka bir hastalığa yakalanıp yakalanmadığının mahallinde tahkiki Kurumun sosyal güvenlik kontrol memurları aracılığıyla yaptırılır. Ancak, sigortalının kesin ölüm sebebine iliÅŸkin karar, bu belgeler ile sigortalının dosyasının tetkiki sonucunda Kurum SaÄŸlık Kurulunca verilir.
(4) Ä°ÅŸ kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü, % 50 oranının altında kaybetmesi nedeniyle sürekli iÅŸ göremezlik geliri baÄŸlanmış iken Kanunun yürürlük tarihinden sonra ölen ve ölümü iÅŸ kazası veya meslek hastalığına baÄŸlı olmayan sigortalının almakta olduÄŸu sürekli iÅŸ göremezlik geliri hak sahiplerine paylaÅŸtırılır.
Ölüm sigortasından saÄŸlanan yardımlar
MADDE 15 – (1)Ölüm sigortasından saÄŸlanan yardımlar; ölüm aylığı baÄŸlanması, ölüm toptan ödemesi yapılması, evlenme ve cenaze ödeneÄŸi ödenmesidir.
Ölüm aylığına hak kazanma koÅŸulları ve baÅŸvuru belgeleri
MADDE 16 – (1) 2008 yılı Ekim ayı başından sonra ölen sigortalıların hak sahiplerine;
a) En az 1800 gün malullük, yaÅŸlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiÅŸ veya,
b) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük, yaÅŸlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiÅŸ,
olması ÅŸartıyla ölüm aylığı baÄŸlanır.
(2)Ölüm aylığı;
a) Ölüm tarihinde sigortalı ile yasal evlilik baÄŸlantısı bulunan eÅŸine,
b) Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentlerine tabi olarak iÅŸ kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortasına göre çalışmaları hariç, Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmayan veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık baÄŸlanmamış çocuklardan;
1) Evli olup olmadığına bakılmaksızın, 18 yaşını, ortaöÄŸrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öÄŸrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmayan erkek çocuklarına,
2) Evli olup olmadığına bakılmaksızın, Kurum SaÄŸlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirdiÄŸi tespit edilen çocuklarına,
3) YaÅŸları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boÅŸanan veya dul kalan kız çocuklarına,
c) Aylıkta hak sahibi eÅŸ ve çocuklardan artan;
1) Hissenin bulunması halinde, her türlü kazanç ve irattan elde etmiÅŸ olduÄŸu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diÄŸer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık baÄŸlanmamış olması ÅŸartıyla ana ve babasına,
2) Hisseye bakılmaksızın, bu bendin (1) numaralı alt bendindeki ÅŸartları taşıyan ve 65 yaşın üstünde olan ana ve babasına,
Kanunun 34 üncü maddesindeki esaslar dahilinde baÄŸlanır.
(3) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinden birden fazlasına tabi olarak çalışmış olan sigortalıların hak sahiplerinin aylıkları, sigortalının en son tabi olduÄŸu sigortalılık hali esas alınarak baÄŸlanır. Son sigortalılık haline göre ölüm aylığı baÄŸlanamaması durumunda, diÄŸer sigortalılık hallerindeki hizmetlerine göre ayrı ayrı deÄŸerlendirme yapılarak, aylığa hak kazanacağı sigortalılık hali esas alınarak aylık baÄŸlanır.
(4) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların hak sahiplerine ölüm aylığı baÄŸlanabilmesi için ölen sigortalının genel saÄŸlık sigortası primi dahil, prim ve prime iliÅŸkin her türlü borçlarının ödenmiÅŸ olması zorunludur. Ölüm aylığı prim borçlarının ödendiÄŸi tarihi takip eden aybaşından itibaren baÅŸlar.
(5) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının; (b) bendi kapsamında geçen hizmetlerle birlikte (a) veya (c) bentleri kapsamında ölüm aylığı baÄŸlanacağı durumlarda, (b) bendi kapsamında geçen hizmetler prim ve prime iliÅŸkin her türlü borçların ödendiÄŸi tarih itibariyle geçerli sayılır ve aylık, bu tarihi takip eden aybaşından itibaren baÅŸlar.
(6) Ölüm aylığı baÄŸlanabilmesi için hak sahiplerinin örneÄŸi Kurumca hazırlanan tahsis talep dilekçesi ile Kurumun ilgili ünitesine baÅŸvurması ÅŸarttır. Tahsis talep dilekçesine;
a) 18 yaşını doldurmayanlar hariç, lise ve dengi öÄŸrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öÄŸrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmayan erkek çocukların ilgili öÄŸretim kurumundan alacakları öÄŸrenci belgesi,
b) 15 yaşından küçük çocuklar hariç olmak üzere bir adet belgelik fotoÄŸraf,
c) Malul çocuklar için saÄŸlık kurulu raporu,
d) Ana ve babaların hak sahipliÄŸi konusunda Kurumca çıkarılan tebliÄŸde belirtilen belgeler,
eklenir.
Kanunun 60 ıncı maddesine göre Kurumca belirlenecek test yöntemleri geliÅŸtirilinceye kadar hak sahibi ana ve babanın her türlü kazanç ve irattan elde etmiÅŸ olduÄŸu gelirinin asgari ücretin net tutarından az olduÄŸunu belirten imzalı taahhütname vermesi ile ana ve babaya aylık baÄŸlanmasını müteakip Kurumca gerekli görüldüÄŸü hallerde, her türlü kazanç ve irattan elde etmiÅŸ oldukları gelirlerinin asgari ücretin net tutarından az veya fazla olduÄŸuna dair sosyal güvenlik kontrol memurunun deÄŸerlendirmesini içeren rapor istenir.
Ölüm toptan ödemesine hak kazanma koÅŸulları ve baÅŸvuru
MADDE 17 – (1) Ölüm toptan ödemesi, sigortalının ölümü ile ölüm aylığı baÄŸlanmasına iliÅŸkin ÅŸartların oluÅŸmaması durumunda, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının; (a) bendi kapsamında sigortalı ise kendi adına bildirilen, (b) bendi kapsamında ise ödediÄŸi malûllük, yaÅŸlılık ve ölüm sigortaları primlerinin güncellenerek hak sahiplerine ödenmesidir.
(2) Kanunun 36 ncı maddesi gereÄŸince, ölen sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı baÄŸlanamaması durumunda, ölüm tarihi esas alınmak kaydıyla 31 inci maddenin birinci fıkrasına göre hesaplanan tutar, sigortalının eÅŸine, çocuklarına, ana ve babasına Kanunda belirtilen hisseler oranında paylaÅŸtırılır.
(3) Ölüm toptan ödemesinden yararlanılması için hak sahiplerinin Kurumca hazırlanan tahsis talep dilekçesi ile ilgili üniteye müracaatı ÅŸarttır. Dilekçeye, 18 yaşını doldurmayanlar hariç, ortaöÄŸrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öÄŸrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmayan erkek çocukların ilgili öÄŸretim kurumundan alacakları öÄŸrenci belgesi eklenir.
(4) Sigortalının toptan ödeme tutarına, varsa hizmet borçlanmaları ile isteÄŸe baÄŸlı sigorta primleri dahil edilir. Ancak, kısa vadeli sigorta kolları ile genel saÄŸlık sigortası primleri toptan ödeme yoluyla ödenmez.
(5) Toptan ödeme tutarı, sigortalının hak sahibi eÅŸ, çocuk, ana ve babasına ölüm aylığı baÄŸlanması sırasında uygulanan oranlara göre dağıtılır. Toptan ödeme yapıldıktan sonra artan tutar olursa, sigortalının ölümünden sonra doÄŸan veya soy bağı düzeltilen veya babalığı hükme baÄŸlanan çocuklarına da toptan ödeme yapılır. Hak sahibi eÅŸ ve çocuklara yapılacak toptan ödemelerin toplamı, toptan ödenecek miktarı geçemeyeceÄŸinden, bu sınırın aşılmaması için gerekirse, hak sahibi kimselerin hisselerinden orantılı olarak indirim yapılır.
Evlenme ödeneÄŸi
MADDE 18 – (1) Evlenme ödeneÄŸi, ölüm geliri veya aylığı almakta iken evlenen ve bu nedenle aylığı kesilen kız çocuklarına bir defaya özgü olmak üzere, evlenme tarihindeki gelir ve aylığının iki yıllık tutarı olarak ödenir.
(2) Evlenme ödeneÄŸinin ödenmesi için hak sahibi kız çocuÄŸunun bir dilekçe ile Kurumun ilgili ünitesine baÅŸvurması gerekir. Evlenme tarihi nüfus kütüÄŸüne iÅŸlenmemiÅŸse, dilekçeyle birlikte, evlenme cüzdanının bir örneÄŸinin de Kuruma verilmesi zorunludur.
(3) Evlenme ödeneÄŸi verilen kız çocuklarının, gelir ve aylıkları, evlenme tarihini izleyen ödeme dönemi başından itibaren durdurulur. Gelir ve aylıkların durdurulduÄŸu tarihten iki sene sonra da kesilir, varsa diÄŸer hak sahiplerinin gelir ve aylıkları, gelir ve aylığın kesildiÄŸi tarihten itibaren yükseltilir.
Cenaze ödeneÄŸi
MADDE 19 – (1) Cenaze ödeneÄŸi;
a) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu,
b) Sürekli iÅŸ göremezlik geliri, malullük veya yaÅŸlılık aylığı almakta iken,
c) Kendisi için en az 360 gün malullük, yaÅŸlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiÅŸ iken,
ölen sigortalının ailesine verilir. Bu fıkranın (c) bendine istinaden verilecek cenaze ödeneÄŸinde ölüm tarihinde sigortalı olma ÅŸartı aranmaz.
(2) Cenaze ödeneÄŸi sigortalının sırasıyla eÅŸi, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana veya babasına, o da yoksa kardeÅŸlerine verilir. Cenazenin bu kiÅŸiler dışında gerçek veya tüzel kiÅŸiler tarafından kaldırıldığının belgelenmesi durumunda, masraflar gerçek veya tüzel kiÅŸilere ödenir.
(3) Cenaze ödeneÄŸi verilebilmesi için, hak sahiplerince ölüm tarihini belirten bir dilekçe ile Kuruma baÅŸvurulması gerekir. Sigortalının ölüm tarihi nüfus kütüÄŸüne kaydedilmemiÅŸse dilekçeyle birlikte sigortalının ölüm tarihini belirten ilgili makamlarca usulüne göre düzenlenen bir belgenin Kuruma verilmesi gerekir.
(4) Cenaze ödeneÄŸi, Kurum Yönetim Kurulunca belirlenip Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından onaylanan tarife üzerinden ödenir.
Malullük ve ölüm sigortası bakımından üçüncü kiÅŸinin sorumluluÄŸu
MADDE 20 – (1) Üçüncü bir kiÅŸinin kastı nedeniyle malûl olan sigortalıya veya ölümü halinde hak sahiplerine, Kanun uyarınca baÄŸlanacak aylığın baÅŸladığı tarihteki ilk peÅŸin sermaye deÄŸerinin yarısı, Kurumca zarara sebep olan üçüncü kiÅŸilere rücu edilir. Üçüncü kiÅŸiler peÅŸin sermaye deÄŸerinin yarısından kusurları oranında sorumludurlar.
(2) Malullük veya ölüm hali, kamu görevlilerinin veya er ve erbaÅŸlar ile kamu idareleri tarafından görevlendirilen diÄŸer kiÅŸilerin vazifelerinin gereÄŸi olarak yaptıkları fiiller sonucu meydana gelmiÅŸ ise bu fiillerden dolayı haklarında kesinleÅŸmiÅŸ mahkûmiyet kararı bulunanlar hariç olmak üzere, sigortalı veya hak sahiplerine yapılan ödemeler veya baÄŸlanan aylıklar için Kurumca, kurumuna veya ilgililere rücu edilmez.
Kanuni temsilciler, vekiller ve yabancı uyrukluların tahsis başvuruları
MADDE 21 –(1)Kanunun öngördüÄŸü yardım veya tahsisin yapılabilmesi için; sigortalı ve hak sahiplerinden reÅŸit ve ergin olmayanların kanuni temsilcilerinin yazılı istekte bulunmaları ÅŸarttır.
(2) Sigortalı veya hak sahiplerinin vekilleri tarafından yapılacak yazılı taleplerde, Kurumca verilecek ödenekler ile baÄŸlanacak gelirler veya aylıklar için baÅŸvurma yetkisi bulunduÄŸunu açıkça belirten ve noterlikçe onaylanmış vekaletnamenin ibraz edilmesi gerekir.
(3) Yabancı uyruklu sigortalılarla, bunların hak sahipleri için nüfus cüzdanının fotokopisi yerine, bunların hüviyetlerini gösteren ve 25/4/2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununa göre yetkili makamlar tarafından düzenlenerek verilen yabancılara ait yerleÅŸim yeri belgesi Kuruma ibraz edilir. Hak sahibi yabancılar, hak sahibi olduklarını Kurumca istenecek belgelerle ispatlar.
Zamanaşımının Uygulanması
MADDE 22 – (1)Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, iÅŸ kazası veya meslek hastalığı ve ölüm hallerinde baÄŸlanması gereken gelir ve aylıkların, hakkın kazanıldığı tarihten itibaren beÅŸ yıl içinde istenmeyen kısmı zamanaşımına uÄŸrar. DiÄŸer bir ifadeyle, gelir ve aylıkların hak kazanıldıkları tarihten itibaren beÅŸ yıl içerisinde istenilmemesi halinde, talep tarihinden geriye doÄŸru gidilerek beÅŸ yıllık kısmı sigortalı ve hak sahiplerine ödenir. Geriye kalan kısım ise zamanaşımına uÄŸrar.
(2) Kuruma müracaat etmemenin haklı bir sebebe dayandığını ispat edenler hakkında, zamanaşımına iliÅŸkin hükümler uygulanmaz ve hak edilen gelir ve aylıklar ödenir.
(3) BaÄŸlanan gelir ve aylıklardan herhangi bir döneme iliÅŸkin gelir veya aylığını belirli bir süre almayanların, alınmayan gelir ve aylıkları, talepleri halinde herhangi bir zamanaşımı süresi uygulanmadan ödenir.
(4) Kısa vadeli sigorta kollarından ve ölüm sigortasından hak kazanılan gelir ve aylık dışındaki diÄŸer haklar, hakkın doÄŸduÄŸu tarihten itibaren beÅŸ yıl içinde istenmezse düÅŸer. Bu haklar, cenaze ve evlenme ödenekleri ile ölüm toptan ödemesidir.
(5) Sigortalının yargı kararıyla gaipliÄŸine karar verilmesi halinde, hak sahiplerine baÄŸlanacak gelir ve aylıklarla yapılacak toptan ödemeler ve genel saÄŸlık sigortasına ait alacakların zaman aşımı süresi, gaipliÄŸe iliÅŸkin kararın kesinleÅŸtiÄŸi tarihte baÅŸlar.
Yürürlük
MADDE 23- (1) Bu TebliÄŸ 2008 yılı Ekim ayı başında yürürlüÄŸe girer.
Yürütme
MADDE 24 – (1) Bu TebliÄŸ hükümlerini Sosyal Güvenlik Kurumu BaÅŸkanı yürütür.
