Maliye ve Gümrük Bakanlığından:
YEMİNLİ MALİ MÜÅžAVİRLERİN TASDİK EDECEKLERİ BELGELER, TASDİK KONULARI, TASDİKE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK
(2 Ocak 1990 tarih ve 20390 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanmıştır.)
AMAÇ VE KAPSAM
Madde 1- Bu YönetmeliÄŸin amacı, yeminli mali müÅŸavirlerce gerçek veya tüzel kiÅŸilerin veya bunların teÅŸebbüs veya iÅŸletmelerinin mali tablo veya beyannamelerinin; vergi, istisna, muafiyet, iade, indirim, tecil, terkin veya zarar mahsubu iÅŸlemleri ve benzeri taleplerinin mevzuat hükümlerine, muhasebe ilke ve standartlarına uygunluÄŸu esas alınarak hesapların gerçeÄŸe uygun ve doÄŸru bilgi verecek ÅŸekilde tutulmasını ve bu suretle mükelleflerin doÄŸru beyanda bulunmalarını saÄŸlamaktır.
Yeminli mali müÅŸavirlerce, gerçek ve tüzel kiÅŸilerin mükellefiyet ÅŸekilleri, iÅŸ kolları ve ciroları, döviz kazandırıcı iÅŸlemleri, ithalat ve ihracatları, yatırım miktarları ve nevileri ile belgelerin ibraz edileceÄŸi merciler esas alınmak suretiyle tasdik edecekleri belgeler, tasdik konuları ve tasdike iliÅŸkin usul ve esaslar bu Yönetmelikte belirtilmiÅŸtir.
HUKUKİ DAYANAK
Madde 2- Bu Yönetmelik, 3568 sayılı Kanunun 12. maddesi hükmüne dayanılarak hazırlanmıştır.
KAVRAMLAR
Madde 3- Bu Yönetmelikte geçen;
Kanun: 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali MüÅŸavirlik ve Yeminli Mali MüÅŸavirlik Kanunu'nu,
Bakanlık: Maliye ve Gümrük Bakanlığı'nı,
Bakan: Maliye ve Gümrük Bakanı'nı,
Muhasebe İlke ve Standartları: Muhasebe iÅŸlem ve kayıtları ile mali tabloların hazırlanmasında iÅŸletmeler tarafından esas alınması zorunlu olan ve Bakanlık tarafından TebliÄŸ ile açıklanacak olan düzenlemeleri,
Denetleme İlke ve Standartları: Yeminli mali müÅŸavir tarafından verilecek tasdik hizmetinde uyulacak ve bakanlık tarafından belirlenecek esasları,
Rapor Standartları: İnceleme ve denetleme sonucu yeminli mali müÅŸavir tarafından tasdik kapsamı ölçüsünde düzenlenecek ve Bakanlıkça bulunması zorunlu bilgileri içerecek rapor esaslarını,
Mali Tablolar: Bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak çıkarılacak bilanço ve gelir tablolarını,
ifade eder.
TASDİK
Madde 4- Tasdik, gerçek veya tüzel kiÅŸilerin veya bunların teÅŸebbüs ve iÅŸletmelerinin yeminli mali müÅŸavirlerce denetleme ilke ve standartlarına göre uygunluk yönünden incelenmesi, bu inceleme sonuçlarına dayanılarak tasdik kapsamına giren konuların ve belgelerin gerçeÄŸi yansıtıp yansıtmadığının imza ve mühür kullanmak suretiyle tespiti ve rapora baÄŸlanmasıdır.
Tasdike esas alınan denetleme ilke ve standartları ile muhasebe ilke ve standartları, mevzuat hükümleri ve genel kabul görmüÅŸ muhasebe ilkeleri göz önüne alınarak, Bakanlıkça hazırlanan tebliÄŸlerle belirlenir.
Bu Yönetmelik ve Bakanlık tarafından konuya iliÅŸkin olarak yapılacak diÄŸer düzenlemeler çerçevesinde tasdik edilmiÅŸ konu ve belgeler kamu idaresinin yetkililerince tasdikin kapsamı ölçüsünde incelenmiÅŸ olarak kabul edilir. Ancak, çeÅŸitli kanunlarla kamu idaresine tanınan inceleme ve teftiÅŸ yetkilerinin kullanılmasına ve gerektiÄŸinde tekrarına ait hususlar saklıdır.
TASDİK AMACI
Madde 5- Tasdikin amacı;
a) Gerçek ve tüzel kiÅŸilerin veya bunların teÅŸebbüs ve iÅŸletmelerinin hesap ve kayıtlarının sonuçlarını gösteren mali tabloların yanıltıcı olmayacak biçimde eksiksiz ve gerçeÄŸe uygun ÅŸekilde düzenlenmesini saÄŸlayarak kamunun istifadesine sunmak,
b) Gerçek veya tüzel kiÅŸilerin veya bunların teÅŸebbüs ve iÅŸletmelerinin ilgili mevzuat yönünden olan taleplerin karşılanmasında çabukluÄŸu saÄŸlayarak hak ve yararlarını korumak,
c) Vergi idaresi ve mükellef iliÅŸkilerinde güveni hakim kılmaktır.
TASDİK TALEBİNİN NİTELİĞİ
Madde 6- Gerçek ve tüzel kiÅŸiler veya bunların teÅŸebbüs ve iÅŸletmeleri tasdik iÅŸleri nedeniyle yeminli mali müÅŸavirin ücret faktöründen ziyade tasdik amacını gerçekleÅŸtirecek uzmanlık ve deneyimini esas alarak seçimini yapar.
Yeminli mali müÅŸavirler de üstlenecekleri tasdik iÅŸleminin kendilerine getirebileceÄŸi riski tespit etmek; tasdik kapsam ve programını belirlemek amacıyla gerekli araÅŸtırmalar yapmak zorundadırlar. Görevi üstlenecek yeminli mali müÅŸavir, daha önce tasdik talebini karşılayan veya karşılamakta olan meslek mensubundan görüÅŸme yapmak suretiyle bilgi toplayabilir.
TASDİK KAPSAMI
Madde 7- Yeminli mali müÅŸavirlerce vergi mevzuatı yönünden tasdik yapılabilecek olan konu ve belgeler aÅŸağıda belirtilmiÅŸtir.
A) Gelir Vergisi Yönünden:
a. Yıllık gelir vergisi beyannameleri ve bunlara ekli mali tablolar ve bildirimler.
b. Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesi ile ilgili olarak verilen muhtasar beyannameler,
c. Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 80. maddesi ve 82. maddesi ile ilgili olarak verilecek münferit beyannameler,
d. Geçici vergi bildirimleri.
B) Kurumlar Vergisi Yönünden:
a. Yıllık kurumlar vergisi beyannameleri ve bunlara ekli mali tablolar ve bildirimler.
b. Kurumlar Vergisi Kanununun 24. maddesi uyarınca verilen muhtasar beyannameler.
c. Kurumlar Vergisi Kanununun 22. maddesi uyarınca verilen özel beyannameler,
d. Geçici vergi bildirimleri.
C) Katma DeÄŸer Vergisi Yönünden:
a. Katma deÄŸer vergisi beyannameleri ve ekleri,
b. İade hakkı doğuran işlem ve belgeler,
c. Maliye ve Gümrük Bakanlığınca gerek görülecek katma deÄŸer vergisine iliÅŸkin diÄŸer iÅŸlem ve belgeler,
D) Veraset ve İntikal Vergisi Yönünden:
a. 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu'nun 10. maddesinin (a) bendi uyarınca yapılmakta olan servet incelemelerine konu olan bilançolar ve bununla ilgili beyannameler,
b. Veraset ve intikal vergisi beyannamelerinin ve eklerinin incelenmesi, takdir işlemlerinin yapılması ve tasdiki.
E) Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun Yönünden:
a. 6183 sayılı Kanun'un 48. maddesi gereÄŸince borcunun tecilini talep eden mükelleflerin dolduracakları "Erteleme ve Taksitlendirme Talep ve DeÄŸerlendirme Formları",
b. 6183 sayılı Kanun'un 105. maddesi gereğince verilen terkin beyanlarının incelenmesi ve tasdiki,
F) Damga Vergisi Yönünden:
a. 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'nun 18 ve 22. maddeleri uyarınca makbuz karşılığı ödemeler için verilecek damga vergisi beyannameleri ile 19 ve 23. maddeleri uyarınca istihkaktan kesinti suretiyle tahsil edilen damga vergileri ile ilgili olarak verilecek beyannameler.
G) Mali Mevzuatta Yeralan TeÅŸvik, İndirim, İstisna ve Muafiyetler Yönünden:
a. Yatırım indirimi,
b. Döviz kazandırıcı iÅŸlemlerde vergi istisnası,
c. Yeniden deÄŸerleme,
d. Stok deÄŸerlemesi,
e. EÄŸitim, spor ve saÄŸlık yatırımlarından elde edilen kazanç istisnası,
f. Dernek, tesis, vakıf ve kooperatiflere muafiyet tanınması,
g) DiÄŸer teÅŸvik, indirim, istisna ve muafiyetlerle ilgili iÅŸlemler.
Bakanlık, tasdik kapsamına alınan beyanname, bildirim ve belgelerin tasdik uygulamasını zaman ve konu itibariyle sınırlandırmaya veya genişletmeye yetkilidir.
Tasdik iÅŸlemi yapılırken aranacak asgari bilgi, ÅŸekil ÅŸartları ile tasdike iliÅŸkin diÄŸer usul ve esaslar bakanlıkça çıkartılacak tebliÄŸlerle belirlenir. Yukarıda belirtilen konuların ve belgelerin tasdikine iliÅŸkin olarak Bakanlıkça tebliÄŸ çıkartılmadıkça, yeminli mali müÅŸavirler bu konu ve belgelerle ilgili olarak tasdik iÅŸlemi yapamazlar.
DENETLEME
Madde 8- Gerçek veya tüzel kiÅŸilerin veya bunların teÅŸebbüs ve iÅŸletmelerinin hesap dönemleri itibariyle çıkarılan mali tabloların tasdiki; bu tabloların kapsadığı dönemin başından itibaren sürekli denetleme sonucunda yapılabileceÄŸi gibi, dönemin kapanmasından sonra yapılacak denetim sonucunda da yapılabilir. Denetimin hangi duruma göre yapıldığı tasdik raporunda açıkça belirtilir.
Sürekli denetlemeyi kapsayan tasdik hizmetini veren yeminli mali müÅŸavir, belirli aralıklarla haber vermeksizin kasa sayım ve stok tespiti yapabilir, yıl sonu envanter çalışmalarını denetleyebilir. Yeminli mali müÅŸavirler, tasdik konuları ile ilgili olarak karşıt incelemeler yapabilir. BaÅŸka Oda çevrelerindeki karşıt incelemeler ücreti Ücret YönetmeliÄŸindeki usul ve esaslar çerçevesinde ödenmek kaydıyla, o Odaya mensup yeminli mali müÅŸavirlere yaptırılabilir.
TASDİK TALEBİ
Madde 9- Tasdik kapsamına giren mali tablolar ve beyannameler ile diÄŸer belgelerin yeminli mali müÅŸavirlerce denetlenmesi ve tasdiki ilgilinin talebi üzerine yapılır.
Bankalar ve sigorta ÅŸirketleri, dış ticaret sermaye ÅŸirketleri, Sermaye Piyasası Kanunu'na göre menkul kıymetlerini halka arz etmiÅŸ olan veya arz etmiÅŸ sayılan ÅŸirketler, aracı kurumlar, yatırım ortaklıkları ve fonları ve Bakanlığın gerek gördüÄŸü diÄŸer ÅŸirketler ve kuruluÅŸlar hesap dönemlerine iliÅŸkin mali tablolarını ve beyannamelerini bu yönetmelik çerçevesinde tasdik ettirirler.
Mali tablolarının tasdiki zorunlu tutulan gerçek veya tüzel kiÅŸi-lerin yeminli mali müÅŸaviri herhangi bir nedenle seçmemesi halinde bu seçim, Birlik (Geçici Kurul) tarafından ilgili Odaya yaptırılır ve ilgililere bildirilir. Yeminli mali müÅŸavir seçmek zorunda bulunan gerçek ve tüzel kiÅŸiler; tasdiki zorunlu tutulan mali tabloların ilgili bulunduÄŸu hesap döneminin başına kadar seçtikleri yeminli mali müÅŸavirleri BirliÄŸe (Geçici Kurul'a) bildirmedikleri takdirde, yeminli mali müÅŸavir seçmemiÅŸ sayılırlar.
TASDİK SÖZLEÅžMESİ
Madde 10- İlgililerce yaptırılacak tasdik hizmetinin tasdik sözleÅŸmesine baÄŸlanması ve sözleÅŸme tarihinden itibaren 15 gün içinde bir örneÄŸinin yeminli mali müÅŸavirlerce bakanlığa gönderilmesi zorunludur. Tasdik sözleÅŸmesinde en az aÅŸağıda yazılı hususlara yer verilir.
a) Tasdikin amacı, kapsamı, varsa özel nedenleri,
b) Yeminli mali müÅŸavirlerce verilecek hizmetin niteliÄŸi ve süresi,
c) Tarafların sorumluluk ve yükümlülükleri,
d) Ücret.
Tasdik sözleÅŸmesi, yazılı gerekçe göstermek ÅŸartıyla taraflarca her zaman feshedilebilir. Feshedilen sözleÅŸmeler, fesih tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde bakanlığa bildirilir.
Sürekli denetimlerde yıllık beyannamelerin ve buna ekli mali tabloların beyan edileceÄŸi aydan önceki üç ay içinde tasdik sözleÅŸmesi feshedilemez.
Yıllık mali tabloların tasdiki zorunlu tutulan iÅŸletmelerin, tasdik sözleÅŸmesinin feshi halinde; bu iÅŸletmeler bir ay içinde diÄŸer bir yeminli mali müÅŸavirle sözleÅŸme yapmak zorundadırlar.
Tasdik sözleÅŸmesinin feshi halinde yeminli mali müÅŸavir çalışma notlarını ve gerekli tüm bilgileri, yerine geçecek olan yeminli mali müÅŸavire devretmek zorundadır.
(31.5.1995 tarih ve 22299 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan yönetmeliÄŸin 1. maddesiyle eklenen fıkra) (23.2.1995 tarihinden geçerli olmak üzere) Bu YönetmeliÄŸin 7/A-a ve 7/B-a maddelerinde belirtilen belgelerin tasdikine iliÅŸkin sözleÅŸmeler ilgili vergilendirme döneminin ilk ayı içinde düzenlenir.
İNCELEME YERİ
Madde 11- Tasdik konusu inceleme ve denetleme, ilgilinin iÅŸ yerinde yapılır. İncelemenin iÅŸ yerinde yapılmasının imkansız olduÄŸu hallerde inceleme, tasdiki yapacak yeminli mali müÅŸavirin bürosunda yürütülür. Bu takdirde ilgili gerekli defter ve belgelerini yeminli mali müÅŸavire bir tutanakla teslim eder.
Sürekli denetlemelerde, inceleme ve denetlemenin ilgilinin iÅŸyerinde yapılması esastır.
YEMİNLİ MALİ MÜÅžAVİRLERİN YETKİLERİ
Madde 12- İlgililer, bu YönetmeliÄŸe göre sözleÅŸme yaptıkları yeminli mali müÅŸavirleri;
a) Tasdik konularıyla ilgili tüm defter, kayıt ve belgeleri gizli olsalar dahi incelemek,
b) Tasdik iÅŸlemini ilgilendiren tüm bilgileri yöneticilerinden, iç denetçilerden ve diÄŸer ilgililerden istemek,
c) Åžirketlerin Yönetim Kurulu ve Genel Kurul toplantılarına katılmak ve bu toplantılarda istenildiÄŸi takdirde tasdik faaliyetini ve sonuçlarını ilgilendiren konularda açıklamalarda bulunmak,
ile yetkili kılmış sayılırlar.
Kamu idare ve müesseseleri, yeminli mali müÅŸavirlerin tasdik konusu ile sınırlı olmak üzere isteyeceÄŸi bilgileri vermekle yükümlüdürler. Bilgiler yazı ile istenir; yazıda tasdik konusu ile ilgili husus ve sözleÅŸme içeriÄŸi belirtilir.
Yeminli mali müÅŸavirler, vergi incelemelerinde tarhiyat öncesi ve sonrası uzlaÅŸmalarda vergi yargısında, mükellefle veya vergi sorumlusu ile beraber hazır bulunabilirler ve açıklamalar yapabilirler.
ARAŞTIRMA VE İNCELEMENİN PLANLANMASI
Madde 13- Planlama, tasdikin mahiyeti, kapsamı ve zamanlaması dikkate alınarak, çalışmanın doÄŸru bir biçimde yönlendirilmesi, sistemli bir ÅŸekilde yürütülmesi ve nihai amaca ulaÅŸtırılması için yapılır.
Tasdik çalışması ile ilgili olarak yapılacak planlamada;
a) İşletmenin organizasyonu, iç kontrol sistemi, çalışma tarzı, üretim süreci ve iÅŸ akışı ile iÅŸletmenin içinde bulunduÄŸu sektör vb. hususlarda gerekli araÅŸtırmaların yapılması,
b) Mali tablolar, önceki döneme ait çalışma kağıtları ve tasdik raporları, vergi inceleme raporları ve diÄŸer iÅŸletme ile ilgili raporların gözden geçirilmesi,
c) İşletmenin muhasebe politikasının incelenmesi; yayınlanan muhasebe standart ve ilkelerine uygunluğunun araştırılması,
d) Tasdik çalışması sırasında bilgi alınabilecek ve veri hazırlayacak iÅŸletme personelinin belirlenmesi ve bunlar arasında koordinasyonun saÄŸlanması,
e) Yazılı tasdik çalışma planının hazırlanması,
gerekir.
KANIT TOPLAMA
Madde 14- Yeminli mali müÅŸavirler tasdik çalışmasının yürütülmesi sırasında tasdik konusu ve kapsamı ile ilgili yeterli miktarda güvenilir kanıtları toplamak zorundadırlar. Kanıt miktarının yeterli olup olmadığının belirlenmesinde, kanıtın nitelik ve nicelik açısından önemi; hatalı veya hileli olma riski, güvenirliÄŸi gibi hususlar göz önünde bulundurulur.
Kanıt toplamada amaç; tasdik konu ve kapsamı ile sınırlı olmak kaydıyla;
a) Tüm varlık, kaynak, gelir ve giderlerin gerçek olup olmadığı ve bunlara iliÅŸkin bütün iÅŸlemlerin doÄŸru kaydedilip, kaydedilmediÄŸi,
b) Mali tablolara yansıtılması gereken bütün iÅŸlem ve hesapların bu tablolarda gerçek ÅŸekliyle yer alıp almadığı,
c) Varlıklara iliÅŸkin hakların ve borçlara iliÅŸkin yükümlülüklerin iÅŸletmeye ait olup olmadığı,
yönünden fiili durum ve belgelerin esas alınarak araÅŸtırılmasıdır.
DENETİM TEKNİKLERİ
Madde 15- Yeminli mali müÅŸavirler tasdik çalışmalarının yürütülmesinde kanıtları aÅŸağıdaki ve benzeri tekniklerle toplarlar.
a) Sayım ve envanter incelemesi: İşletme kayıtlarında gösterilen mevcut ve borçların ilgili mevzuat hükümlerinde öngörülen belgelerle doÄŸrulanması, fiili ve kaydi envanterlerin yapılması iÅŸlemidir.
b) Belge incelemesi: İşletme muhasebe kayıtlarının belgelere dayandırıldığının doÄŸrulanması; ibraz edilen belgelerin gerçeÄŸi yansıtıp yansıtmadığının ve ilgili mevzuat hükümlerine uygunluÄŸunun araÅŸtırılmasıdır.
c) Bilgi toplama: İşletme muhasebe kayıtları ve belgeler konusunda gerekli açıklığın olmadığı hallerde ilgililerden bilgi alınması; alınan bilgilerin tutanakla tespit edilmesidir.
d) DoÄŸrulama: İşletme kayıtlarında yer alan hususların ilgili üçüncü ÅŸahıslar nezdindeki defter ve belgeler üzerinde araÅŸtırılarak tespit yapılmak suretiyle doÄŸrulanmasıdır.
e) KarşılaÅŸtırma ve puantaj: Aralarında uygunluk bulunması gereken tutarların karşılaÅŸtırılması; toptan aktarmaların kontrolü, kayıt ve belge üzerindeki her türlü aritmetik iÅŸlemlerin doÄŸruluÄŸunun araÅŸtırılmasıdır.
f) Analitik inceleme: İşletme hesap ve iÅŸlemlerinde ortaya çıkması gereken normal sonuçlarda, varsa sapmaların tespit edilmesi amacıyla, cari yıl hesaplarının aylık veya yıllık olarak randıman, verimlilik, üretim, tüketim, kapasite kullanımı vb. bakımlardan; önceki yıl hesap ve iÅŸlemleriyle, kapasite raporlarındaki sonuçlarla, bütçe verileriyle veya sektör ortalamasıyla, teknolojik unsurlar dikkate alınarak oran ve trend analizi gibi istatistik yöntemler uygulanarak sonuçların olması gerekenlerle karşılaÅŸtırılması ve deÄŸerlendirilmesidir.
Sözü edilen bu teknikler, sürekli denetimlerde, hesapların niteliÄŸi, hacmi ve bu tekniklerin özellikleri göz önünde bulundurularak yeminli mali müÅŸavirin belirleyeceÄŸi aralıklarla, tasdik sözleÅŸmesi tarihinden tasdik raporu tarihine kadar uygulanır. DiÄŸer denetimlerde ise denetimin her safhasında uygulanabilir.
HATALARIN DÜZELTİLMESİ VE HİLELERİN ORTAYA ÇIKARILMASI
Madde 16- Hata ve hilelerin önlenmesi veya ortaya çıkarılması konusundaki temel sorumluluk iÅŸletme yönetimi ve yeminli mali müÅŸavire aittir. Yeminli mali müÅŸavir, tasdik konusu ve belgelerin ilgili mevzuat hükümlerine uygunluÄŸu ve gerçek durumu yansıtması yönünden önemli etkileri olabilecek hata ve hileleri düzeltecek veya ortaya çıkaracak ÅŸekilde planlamak ve yürütmekle yükümlüdür.
Yeminli mali müÅŸavir, tasdik konusu ve belgelerin doÄŸruluÄŸu ve gerçeÄŸi yansıtmasına olan olumsuz etkileri giderebilecek hata ve hileleri, düzeltme önerisiyle birlikte iÅŸletme yönetimine bildirir. İşletme yönetiminin bunları düzeltmesi halinde tasdik konusu belgeler tasdik edilir. Hataların düzeltilmesi istendiÄŸi halde, düzeltilmez ise veya hileli bir durumun tespiti halinde durum, bir raporla ilgili mercilere bildirilir.
ÇALIÅžMA KAÄžITLARI
Madde 17- Yeminli mali müÅŸavirlerin denetleme faaliyetleri ile ilgili olarak düzenli ve yeterli bir kayıt düzenine sahip olmaları gerekir. Kayıt düzeni; Çalışma kağıtları ve bunların dosyalanması ile saÄŸlanır. Çalışma kağıtları, izlenen denetleme yöntem ve tekniklerini, uygulanan denetleme testlerini, toplanan bilgileri ve incelemelerle ilgili olarak ulaşılan sonuçları gösteren hazırlanması zorunlu belgelerdir. Çalışma kağıtlarında en az aÅŸağıdaki hususlar yer alır.
a) Her çalışma kağıdında bir baÅŸlık bulunur. Bu baÅŸlık denetlenen müÅŸteriyi, denetlemenin yapıldığı dönemi, çalışma kağıdının konusunu, hazırlayan yeminli mali müÅŸavirin ad ve paraflarını ve hazırlama tarihini içerir.
b) İyi bir dosyalamanın yapılması açısından kağıtlar uygun bir düzende kodlanır.
c) Tamamlanmış çalışma kağıtlarında; yapılan denetleme yöntem ve teknikleri ile ilgili hususlar, puantaj iÅŸaretleri ve sembollerin anlamları açıkça gösterilir ve yeterli açıklamalara yer verilir.
d) Çalışma kağıtları, tasdik kapsamı ile sınırlı olmak üzere, defter kayıtlarının ve buna göre düzenlenmiÅŸ mali tabloların genel kabul görmüÅŸ muhasebe ilkelerine ne ölçüde uygun hazırlanmış olduÄŸu hususlarında güven yaratacak ÅŸekilde açıklık taşır.
e) Her çalışma kağıdında hazırlanma amacına uygun yeterli bilgi belirtilir.
Çalışma kağıtlarının mülkiyeti yeminli mali müÅŸavire aittir. Bunların, dosya içinde, düzenlenmelerini izleyen yıldan itibaren 10 yıl süreyle; bu süre içinde hukuki ihtilafa konu olan dosyaların ihtilafın sonuçlanmasına kadar, saklanması ve yetkili mercilerce istendiÄŸinde ibraz edilmesi zorunludur.
TASDİK SONUÇLARI
Madde 18- Mali tablo ve beyannamelere veya tasdik konusuna iliÅŸkin tasdik sonuçları, yeminli mali müÅŸavirlerce bir rapora baÄŸlanır.
Yeminli mali müÅŸavirlerce 3 örnek olarak düzenlenecek tasdik raporlarının 2 örneÄŸi ilgili firma, kurum ve kuruluÅŸların yetkililerine teslim edilir. Rapor ile mali tablo ve beyannameler arasındaki mutabakatın saÄŸlanması yeminli mali müÅŸavirin sorumluluÄŸundadır. Düzenlenen raporların birer örneÄŸi,tasdik konusu belgelerle birlikte tasdiki isteyen mercie doÄŸrudan yeminli mali müÅŸavirce verilir.
TASDİK RAPORLARI
Madde 19- Yeminli mali müÅŸavirlerce düzenlenecek tasdik raporları, bu YönetmeliÄŸin 7. maddesi ile tasdik kapsamına alınan konular itibariyle çeÅŸitlendirilir.
Yeminli mali müÅŸavirlerce düzenlenen bütün tasdik raporlarına meslek sicil numarası ile birlikte biri genel, diÄŸeri özel iki sayı verilir. Genel sayı, yeminli mali müÅŸavirin mesleki faaliyete baÅŸlamasından itibaren kendi imza ve mühürü ile düzenlediÄŸi raporda (1)den baÅŸlatılmak suretiyle mesleki faaliyetten ayrılana kadar kesintisiz devam ettirilir. Mesleki Faaliyetten ayrılıp, sonra baÄŸlı oldukları odalara tekrar faaliyete baÅŸlayacaklarını bildirip faaliyete baÅŸlayanlar, genel sayıya, mesleki faaliyetten ayrıldıkları tarihteki son sayıdan itibaren devam ederler. Özel sayı ise, her takvim yılı başında yeniden baÅŸlar ve yıl sonuna kadar devam eder. Tasdik raporlarına sayı verilmesinde, önce meslek sicil numarası, sonra genel sayı ve daha sonra özel sayı kullanılır.
Rapor sayısının başına yeminli mali müÅŸavir deyimini ifade eden YMM rumuzu konulur.
Yeminli mali müÅŸavirlerce düzenlenen raporların her sayfası paraf edilir, mühürlenir, son sayfası ise imzalanır ve mühürlenir.
Tasdik konu ve kapsamı itibariyle düzenlenecek raporlarda yer alacak asgari konular ve rapor dispozisyonları tasdike tabi tutulan konu ile ilgili olarak Bakanlıkça çıkartılacak tebliÄŸlerde belirlenir.
Raporlar, tespit edilmiÅŸ dispozisyona uygun olarak, kolay anlaşılır, kısa cümleler halinde, açık bir üslup ile kaleme alınır. Raporlardaki açıklamalar tereddüde mahal vermeyecek nitelikte olur.
Sürekli denetlemeyi gerektiren tasdik raporlarında, mali tablo ve raporlar üzerinde doÄŸrudan veya dolaylı etkisi olan veya olması muhtemel her türlü mevzuat aykırılıkları ve mali tabloların genel kabul görmüÅŸ muhasebe ilkelerine uygun hazırlanıp hazırlanmadığı belirtilir.
Yeminli mali müÅŸavir, bir bütün olarak ele alınan mali tabloların gerçeÄŸe uygunluÄŸu ve doÄŸruluÄŸu hakkında edindiÄŸi kanaatini; tespit olunan beyanların ilgili mevzuat hükümleri ve mali tablolar ile uyumlu olup olmadığı yolundaki görüÅŸünü ortaya koymakla yükümlüdür.
YEMİNLİ MALİ MÜÅžAVİRLERİN SORUMLULUÄžU
Madde 20- Bu Yönetmelik kapsamına giren tasdik iÅŸlemlerinden imza ve mühür kullanmak suretiyle tasdik yapan dolayısıyla tasdik raporu düzenleyen yeminli mali müÅŸavirler, tasdik kapsamı ile sınırlı olmak üzere tasdikin doÄŸruluÄŸundan sorumludurlar. Tasdik konusu ile ilgili olarak Bakanlıkça tebliÄŸlerle belirlenen hususların; tasdik kapsamı içinde mutlaka araÅŸtırılması ve incelenmesi zorunludur.
Yeminli mali müÅŸavirler inceledikleri ve sonucunda tasdik raporu düzenledikleri konu ve belgelerin gerçeÄŸi yansıtmaması ve doÄŸru olmaması halinde, ziyaa uÄŸratılan vergilerden ve kesilecek cezalardan Vergi Usul Kanunu ve 3568 sayılı Kanun hükümleri uyarınca mükellefle birlikte müÅŸtereken ve müteselsilen sorumludur. Bu sorumluluÄŸun yerine getirilmesinde Borçlar Kanununun Tam Teselsül hükümleri uygulanır.
Tasdik raporunun düzenlenmesi ve incelemenin yapılması sırasında, baÅŸka bir ildeki bir inceleme ve bilgi toplama iÅŸinin, ol ilde bulunan bir yeminli mali müÅŸavire yaptırılmış olması halinde, bu kısmı incelemeden doÄŸan sorumluluk incelemeyi yapan yeminli mali müÅŸavire aittir.
Yeminli mali müÅŸavirler tasdikten doÄŸan sorumluluklarını yerine getirebilmeleri için doÄŸabilecek zararların tazmini amacıyla sorumluluk sigortası yaptırabilirler.
Tasdik amacıyla yapılacak inceleme ve denetlemelerde doÄŸacak zararların hukuki sorumluluÄŸu yeminli mali müÅŸavire aittir.
DİĞER HÜKÜMLER
Madde 21- Kanun uyarınca düzenlenen yönetmeliklerin yeminli mali müÅŸavirlerin çalışma usul ve esaslarına iliÅŸkin hükümleri bu yönetmelik için de geçerlidir.
Geçici Madde 1- (31.5.1995 tarih ve 22299 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan yönetmeliÄŸin 2. maddesiyle eklenen madde) (23.2.1995 tarihinden geçerli olmak üzere) Bu YönetmeliÄŸin 7/A¬a ve 7/B¬a maddelerinde belirtilen belgelerden 1995 vergilendirme dönemine ait olanların tasdikine iliÅŸkin sözleÅŸmeler 31 Mayıs 1995 tarihi sonuna kadar düzenlenir.
YÜRÜRLÜK
Madde 22- Bu yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüÄŸe girer.
YÜRÜTME
Madde 23- Bu yönetmelik hükümlerini Maliye Bakanı yürütür.